દાન કરવાથી સારા પરિણામ મેળવી શકાય છે. પરંતુ શું ખરેખર તમામ પ્રકારના દાન કરવાથી સમાન શુભ ફળ મળે છે? કેટલાક દાનને મહાદાન માનવામાં આવે છે તો કેટલીક વસ્તુઓને ક્યારેય દાન ન કરવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. સનાતન ધર્મમાં દાનના ઘણા ઉલ્લેખો છે. શાસ્ત્રો અનુસાર દાન કરવાથી પુણ્યની પ્રાપ્તિ થાય છે.
દાન કરવાથી ગ્રહદોષ તો દૂર થાય છે સાથે સાથે વિવિધ પાપોમાંથી પણ મુક્તિ મળે છે. જીવનની વિવિધ સમસ્યાઓના નિવારણ માટે શાસ્ત્રોમાં વિવિધ પ્રકારના દાનનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે. વિશેષ તિથિઓ અને તહેવારો પર દાન કરવાથી તેનું મહત્ત્વ અનેકગણું વધી જાય છે. તો ચાલો જાણીએ મહાદાનમાં કઈ કઈ 5 વસ્તુઓ આવે છે અને કઈ વસ્તુઓનું દાન ન કરવું જોઈએ.
આ 5 વસ્તુઓનું દાન કરવું એ મહાદાન છે –
ગૌ દાન – શાસ્ત્રો અનુસાર ગૌ દાન કરવું એ મહાન દાન માનવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જે વ્યક્તિ ગૌદાન કરે છે તેના તમામ પાપ દૂર થઈ જાય છે. ગૌ દાન કરવાથી વ્યક્તિ મોક્ષની પ્રાપ્તિ કરે છે.
વિદ્યા દાન – તમામ પ્રકારના દાનમાં વિદ્યા દાનને મહાદાન પણ કહેવામાં આવે છે. જરૂરિયાતમંદ વ્યક્તિના શિક્ષણની વ્યવસ્થા કરવી કે તેને મફતમાં શીખવવું એ ચોક્કસપણે પ્રશંસનીય છે. આના પરિણામે, વ્યક્તિ પર સરસ્વતી સહિત તમામ દેવી-દેવતાઓની કૃપા રહે છે.
જમીનનું દાન – જો કોઈ શુભ પ્રસંગે અથવા કોઈ અસહાય વ્યક્તિને જમીનનું દાન કરવામાં આવે તો તે વ્યક્તિને અનેક ગણું વધુ પુણ્ય પ્રાપ્ત થાય છે. શાસ્ત્રોમાં જમીન દાનને મહાન દાન કહેવામાં આવ્યું છે.
દીપ દાન – દેવી-દેવતાઓની પૂજા દરમિયાન દરરોજ જે દીવો પ્રગટાવવામાં આવે છે તેને દીપદાન કહે છે. હિંદુ ધર્મમાં દીપ દાન કરવાનું વિશેષ મહત્ત્વ માનવામાં આવે છે. તે શિક્ષણ જેટલું જ ફળદાયી ગુણ માનવામાં આવે છે. જો તમે શ્રાવણ મહિનામાં દરરોજ ભગવાન શિવને દીવો પ્રગટાવો તો તેમના આશીર્વાદ મેળવી શકો છો. ત્યારે ગરીબી સહિતની વિવિધ સમસ્યાઓમાંથી મુક્તિ મેળવવા માટે નદીમાં એક દીવો દાન કરવો જોઈએ.
છાયા દાન – તમામ પ્રકારના દાનમાં છાયા દાનનું પોતાનું મહત્ત્વ છે. આ દાન શનિ ગ્રહ સાથે સંબંધિત છે. આ માટે માટીના વાસણમાં સરસવનું તેલ નાખો, તેમાં તમારો પડછાયો જોઈને કોઈને દાન કરો. આ દાનના પરિણામે શનિના તમામ દોષ દૂર થાય છે.
આ વસ્તુઓનું દાન ન કરો
1- વાસી કે જૂનો ખોરાક ન ખાવા દેવો જોઈએ. પછી ફાટેલા અને જૂના કપડા, છરી કે કોઈ તીક્ષ્ણ વસ્તુ, કાતર વગેરેનું દાન ન કરવું જોઈએ.
2- મહિલાઓએ ક્યારેય સિંદૂરનું દાન ન કરવું જોઈએ. જો પરિણીત મહિલાઓ સિંદૂરનું દાન કરે તો પતિનો પ્રેમ ઓછો થઈ શકે છે.
3- જો તમે વપરાયેલ તેલનું દાન કરો છો તો શનિદેવ ક્રોધિત થઈ શકે છે. જો શનિ ક્રોધિત થાય છે, તો સમગ્ર પરિવારને તેમના ક્રોધનો સામનો કરવો પડી શકે છે.
4- ફાટેલા પુસ્તકો ક્યારેય દાન ન કરો. આમ કરવાથી જ્ઞાનનો અભાવ થાય છે.
5- પ્લાસ્ટિક વસ્તુઓનું દાન કરવાથી વેપાર અને નોકરીમાં નુકસાન થાય છે. તેથી પ્લાસ્ટિકની કોઈપણ વસ્તુનું દાન ન કરવું જોઈએ.
