હિંદુ ધર્મમાં પણ, અંગ્રેજી કેલેન્ડરની જેમ, લીપ વર્ષ 3 વર્ષમાં એકવાર આવે છે. જે મલમાસ અથવા અધિકમાસ તરીકે ઓળખાય છે. આ વર્ષે હિન્દી કેલેન્ડરમાં મલમાસ છે જે 18 જુલાઈથી શરૂ થયો છે અને 16 ઓગસ્ટ સુધી રહેશે. અધિક મહિનો શરૂ થવાને કારણે આ વખતે ચતુર્માસ પણ ચારને બદલે 5 મહિનાનો રહેશે અને આ દરમિયાન કોઈ શુભ કે મંગળ કાર્ય કરવામાં આવતું નથી. મલમાસ દરમિયાન ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરવામાં આવે છે અને હિન્દુ ધર્મમાં તેનું વિશેષ મહત્ત્વ માનવામાં આવે છે. મલમાસને અધિકમાસ અથવા પુરુષોત્તમ માસ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. ચાલો જાણીએ કે તેને પુરુષોત્તમ માસ કેમ કહેવાય છે?
અધિક મહિનાને પુરુષોત્તમ માસ કેમ કહેવાય છે?
હિંદુ ધર્મમાં ભગવાન વિષ્ણુને બ્રહ્માંડના કર્તા-હર્તા માનવામાં આવે છે અને કહેવાય છે કે તેમની પૂજા કરવાથી મોક્ષની પ્રાપ્તિ થાય છે. અધિક મહિનો પણ ભગવાન વિષ્ણુને પણ સમર્પિત છે અને તેને પુરુષોત્તમ પણ કહેવામાં આવે છે. ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર, ભગવાન વિષ્ણુ અધિક મહિનાના સ્વામી છે અને તેમને પ્રથમ પુરુષ માનવામાં આવે છે. તેથી જ અધિક મહિનાને પુરુષોત્તમ માસ પણ કહેવામાં આવે છે.
પુરુષોત્તમ માસ ઉપરાંત મલમાસને અધિકમાસ પણ કહેવાય છે. કારણ કે અંગ્રેજી કેલેન્ડરમાં લીપ વર્ષ હોય ત્યારે 12ને બદલે 13 મહિના હોય છે. તેવી જ રીતે, મલમાસના પ્રસંગે, હિન્દી કેલેન્ડરમાં એક મહિનો ઉમેરવામાં આવે છે. તેથી જ તેને અધિકમાસ નામ આપવામાં આવ્યું છે.
અધિકમાસ સંબંધિત પૌરાણિક કથા –
પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, એકવાર હિરણ્યકશ્યપે કઠોર તપસ્યા કરી, જેનાથી પ્રસન્ન થઈને ભગવાન બ્રહ્માએ તેમને વરદાન માંગવા કહ્યું. હિરણ્યકશ્યપે અમરત્વનું વરદાન માંગ્યું પરંતુ બ્રહ્માજીએ આ વરદાન આપવાનો ઇનકાર કર્યો. જે પછી હિરણ્યકશ્યપે બ્રહ્માજી પાસે વરદાન માંગ્યું કે ન તો પુરુષ, ન સ્ત્રી, ન પ્રાણી, ન દેવતા, ન અસુર તેને મારી શકે અને ન તો તે વર્ષમાં 12 મહિનામાં મૃત્યુ પામે. તેણે ન તો દિવસે કે રાત્રે, ન તો કોઈ શસ્ત્ર કે અન્ય કોઈ શસ્ત્રથી મારી શકાય. બ્રહ્માએ તેને આ વરદાન આપ્યું, પરંતુ વરદાન પછી હિરણ્યકશ્યપ પોતાને ભગવાન માનવા લાગ્યા. જે પછી ભગવાન વિષ્ણુએ મલમાસ એટલે કે અધિકમાસમાં નરસિંહ અવતાર ધારણ કરીને તેનો વધ કર્યો. એટલા માટે ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા માટે અધિકમાસ મહત્ત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે.
