ભારતીય અવકાશ એજન્સી ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ISRO) એ આજે તેનું GSLV F12 મિશન લોન્ચ કર્યું છે. આ મિશનમાં નેવિગેશન સેટેલાઇટ NVS-01 મોકલવામાં આવ્યો છે. NVS-01 એ ભારતની નાવિક (NavIC) સેટેલાઇટ શ્રેણીનો પ્રથમ ઉપગ્રહ છે. ઈસરોએ આ પ્રક્ષેપણ શ્રીહરિકોટાના સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરથી કર્યું.
ઈસરોએ આ ઉપગ્રહને લોન્ચ પેડ નંબર 2 પરથી GSLV F12 રોકેટ દ્વારા લોન્ચ કર્યો. પ્રક્ષેપણ પછી ISRO ચીફ ડૉ. એસ. સોમનાથે કહ્યું, ‘અમે સાત જૂના NavIC ઉપગ્રહોની મદદથી કામ કરી રહ્યા હતા, પરંતુ તેમાંથી માત્ર 4 જ કામ કરી રહ્યા છે. ત્રણ ખરાબ થઈ ગયા છે. જો આપણે આ ત્રણ બદલીશું, તો બાકીના ચારને પણ નુકસાન થશે, તેથી અમે 5 નેક્સ્ટ જનરેશન NavIC સેટેલાઇટ NVS છોડવાનું નક્કી કર્યું.’ આ ઉપગ્રહને વર્ષ 2016માં લોન્ચ કરવામાં આવેલા IRNSS-1G સેટેલાઇટને બદલવા માટે મોકલવામાં આવ્યો છે. IRNSS-1G ઉપગ્રહ ISROની પ્રાદેશિક નેવિગેશન સેટેલાઇટ સિસ્ટમ NavIC નો સાતમો ઉપગ્રહ હતો.
ભ્રમણકક્ષામાં સફળતાપૂર્વક મૂકવામાં આવ્યું
ઈસરોએ માહિતી આપી કે GSLV-F12 એ NVS-01 ને તેની નિયુક્ત ભ્રમણકક્ષામાં સફળતાપૂર્વક ઇન્જેક્ટ કર્યું છે. અવકાશ એજન્સીનો ઉદ્દેશ NAVIC (ભારતની સ્વદેશી નેવિગેશન સિસ્ટમ જેવી કે GPS) સેવાઓને આ પ્રક્ષેપણ દ્વારા ચાલુ રાખવાનો છે.
સેકન્ડ જનરેશનના આ લોન્ચિંગને મહત્ત્વપૂર્ણ માનવામાં આવી રહ્યું છે. NVS-01 ભારત અને મુખ્ય ભૂમિની આસપાસના લગભગ 1,500 કિમીના વિસ્તારમાં વાસ્તવિક સમયની સ્થિતિ અને સમય સેવાઓ પ્રદાન કરશે. ISROએ કહ્યું કે NavICને એવી રીતે ડિઝાઇન કરવામાં આવી છે કે સિગ્નલની મદદથી 20 મીટરની ત્રિજ્યામાં યુઝરની સ્થિતિ અને 50 નેનોસેકન્ડના તફાવતમાં સમયની સચોટ માહિતી મેળવી શકાય છે.
NVS-01 શા માટે ખાસ છે?
નેવિગેશન સિસ્ટમ માટે બનાવેલા આ સેટેલાઇટમાં એક પરમાણુ ઘડિયાળ એટલે કે રુબિડિયમ એટોમિક ક્લોક પણ સ્થાપિત કરવામાં આવી છે. આ ઘડિયાળ સચોટ અને વધુ સારું સ્થાન, સમય અને સ્થિતિ પ્રદાન કરવામાં સક્ષમ છે. આ ઘડિયાળ બહુ ઓછા દેશો પાસે છે. અમદાવાદના સ્પેસ એપ્લિકેશન સેન્ટર દ્વારા બનાવવામાં આવી છે. ISRO અનુસાર, NVS 01 હવેથી 12 વર્ષ સુધી કામ કરવાનું ચાલુ રાખશે.
તે સેટેલાઇટ મોબાઇલમાં લોકેશન સર્વિસ, IoT, વ્યૂહાત્મક લોકેશનિંગ, સરકારી એજન્સીઓ માટે સમય સેવા, સેટેલાઇટ ઓર્બિટ ડિસ્કવરી, ફ્લીટ મેનેજમેન્ટ, ઇમરજન્સી સર્વિસ, જીઓડેટિક સર્વે અને જમીન, હવા અને દરિયાઈ નેવિગેશનનું કામ કરશે.
