ભાદ્રપદ મહિનાના શુક્લ પક્ષની ચતુર્થીના દિવસે, લોકો ભગવાન ગણેશની મૂર્તિને ખૂબ જ ઉત્સાહથી ઘરે લાવે છે અને તેની સ્થાપના કરે છે અને સંપૂર્ણ શ્રદ્ધા અને ભક્તિ સાથે તેમની પૂજા કરે છે. ગણેશોત્સવનો આ ઉત્સવ લગભગ દસ દિવસ ચાલે છે, ત્યારબાદ અનંત ચતુર્દશીના દિવસે ગણેશની મૂર્તિનું વિસર્જન ‘ગણપતિ બાપ્પા મોરિયા, અગલે બરસ તું જલ્દી આ’ની ભાવના સાથે કરવામાં આવે છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે શા માટે દર વર્ષે અનંત ચતુર્દશીના દિવસે અથવા મૂર્તિની સ્થાપનાના દસ દિવસ બાદ બાપ્પાની મૂર્તિનું વિસર્જન કરવામાં આવે છે. તો ચાલો જાણીએ આનું પૌરાણિક કારણ…
મહાભારત અને વેદવ્યાસ
ગણપતિ બાપ્પાની મૂર્તિને દસ દિવસ પછી પાણીમાં વિસર્જિત કરવા પાછળનું મુખ્ય કારણ મહાભારત અને મહર્ષિ વેદવ્યાસ સાથે સંબંધિત છે. વાસ્તવમાં, મહાભારતના રચયિતા મહર્ષિ વેદવ્યાસે ભગવાન ગણેશને તેને લિપિબદ્ધ કરવા માટે પ્રાર્થના કરી હતી. ભગવાન ગણેશએ તેમની પ્રાર્થના સ્વીકારી અને ગણેશ ચતુર્થીના દિવસથી જ મહાભારત લખવાનું કાર્ય શરૂ કરવામાં આવ્યું.
ભગવાન ગણેશની શરત
જો કે, ભગવાન ગણેશએ મહર્ષિ વેદવ્યાસની પ્રાર્થના સ્વીકારી લીધી હતી, પરંતુ તેમણે મહાભારતનું અનુલેખન કરવા માટે એક શરત મૂકી હતી, ‘જ્યારે હું લખવાનું શરૂ કરીશ, પછી હું કલમ બંધ કરીશ નહીં, જો કલમ બંધ થઈ જશે, તો હું લખવાનું બંધ કરીશ.’ ત્યારે વેદવ્યાસજીએ કહ્યું કે ભગવાન, તમે દેવતાઓમાં અગ્રિમ, જ્ઞાન અને બુદ્ધિના દાતા છો અને હું એક સામાન્ય ઋષિ છું. જો મારાથી કોઈ શ્લોકમાં ભૂલ થાય તો કૃપા કરીને તે શ્લોકને સુધારી લેજો અને તેને લિપિબદ્ધ કરજો. ગણપતિજી રાજી થયા અને પછી દિવસ-રાત લેખન કાર્ય શરૂ થયું અને તેના કારણે ગણેશજી થાકી ગયા, પરંતુ તેમને પાણી પીવાની પણ મનાઈ હતી. તેથી, ગણપતિજીના શરીરનું તાપમાન વધતું અટકાવવા માટે, વેદ વ્યાસે તેમના શરીર પર માટી લગાવી અને ભાદ્રપદ શુક્લ ચતુર્થીના રોજ ગણેશજીની પૂજા કરી. જે પછી મહાભારત લખવાનું કામ શરૂ થયું. તેને પૂર્ણ કરવામાં લગભગ 10 દિવસનો સમય લાગ્યો હતો.
ભગવાન ગણેશનું શરીર અકળાઈ ગયું
જે દિવસે ગણેશજીએ મહાભારત લખવાનું કાર્ય પૂર્ણ કર્યું તે દિવસે અનંત ચતુર્દશી હતી. પરંતુ દસ દિવસ સુધી વિના અટક્યે લખવાને કારણે ભગવાન ગણેશનું શરીર જડ થઈ ગયું હતું. જ્યારે માટીનો લેપ સુકાઈ ગયો ત્યારે ભગવાન ગણેશનું શરીર અકળાઈ ગયું હતું, જેના કારણે ભગવાન ગણેશનું નામ પણ પાર્થિવ ગણેશ પડ્યું. વેદવ્યાસે જોયું કે ગણપતિના શરીરનું તાપમાન હજુ પણ ઘણું વધારે છે અને તેમના શરીર પર લગાવવામાં આવેલ માટી સુકાઈને ખરી રહી છે, તેથી વેદવ્યાસે તેમને પાણીમાં નાખી દીધા. આ દસ દિવસો દરમિયાન વેદવ્યાસે ભગવાન ગણેશને ખાવા માટે વિવિધ વસ્તુઓ આપી. આ જ કારણ છે કે 10 દિવસ સુધી ગણપતિની સ્થાપના કરવામાં આવે છે અને ત્યારબાદ 10 દિવસ પછી અનંત ચતુર્દશીના દિવસે ભગવાન ગણેશની મૂર્તિનું વિસર્જન કરવામાં આવે છે.
